Европската унија за прв пат дозволи употреба на производи од друг инсект во храната. Станува збор за ларви од жолтиот млечен црв (Tenebrio molitor). Да потсетиме дека уште во 2023 година, дозволата за комерцијална употреба на брашното од штурци предизвика бура од гнев кај потрошувачите. Оваа реакција науката ја нарекува хранлив табу. Дали вие би јаделе инсекти?
Некои инсекти, животни, растенија или габи, кои во принцип се јадливи, стануваат табу во одреден културен или социјален контекст и затоа не се конзумираат, но тоа не ја спречи ЕУ за првпат да одобри употреба на брашно од ларви од жолтиот млечен црв ( Tenebrio molitor ) како нова состојка за храна.
Оваа одлука, која стапила на сила од 10 февруари 2025 година, дозволува вградување на овој прашок добиен од инсекти во различни прехранбени производи низ земјите-членки на ЕУ.
Според проценките на Организацијата за храна и земјоделство (ФАО), инсектите се составен дел од исхраната на околу две милијарди луѓе ширум светот, особено во делови од Африка, Азија и Централна и Јужна Америка. Повеќе од 2.000 видови инсекти се сметаат за јадливи.
Сега, брашното од брашнести црви за првпат е одобрено за употреба во храна во Европската Унија (ЕУ). Дозволата се однесува на брашното добиено од ларвите на брашнестиот бршлен Tenebrio molitor.
Ова брашно, богато со протеини, ќе се користи во мали количини во индустриски произведени печива како леб или колачи, во тестенини, преработени производи од компир или сирење.
На пример, лебот и пецивата можат да содржат максимум четири грама брашно од брашнести црви на 100 грама финален производ, а за сирењето, горната граница е еден грам на 100 грама производ.
Брашното од брашнести црви не претставува здравствен ризик, инаку не би било одобрено, нагласува и германската Сојузна агенција за заштита на потрошувачите и безбедност на храна.
Пред одобрувањето, производителите мора да поднесат барање за дозвола во рамките на „Регулативата за нова храна“ за секој инсект што сакаат да го пласираат на пазарот. Европската агенција за безбедност на храна (ЕФСА) врши темелна научна проценка за да ја потврди безбедноста за човековото здравје.
Покрај тоа, брашното се подложува на УВ-зрачење пред употреба, со што се елиминираат можните патогени. Ова зрачење исто така го зголемува нивото на витамин Д3.
Одговорот на прашањето зошто брашнестите црви се погодни за консумација е затоа што тие содржат важни хранливи материи како железо, цинк и витамин B12. Богати се со протеини – новоодобреното брашно од брашнести црви содржи 50 до 55 проценти протеини. Исто така, ги содржат сите девет есенцијални аминокиселини и обезбедуваат здрави масти, влакна и важни витамини.
Освен тоа, нивното производство е поеколошко во споредба со традиционалните извори на протеини како говедско, свинско и пилешко месо. Бараат помалку ресурси како вода, храна и простор и произведуваат помалку стакленички гасови, па затоа научниците тврдат дека инсектите претставуваат поодржлив извор на хранливи материи во споредба со традиционалните алтернативи како што се производите од соја или рибиното брашно.
Уште во 2019 година во центарот на Загреб, Иван Пажанин, еден од најпознатите хрватски шефови во соработка со Даниел Пикл, еден од пионерите на исхраната со инсекти и оснивач на првата фарма за инсекти во регионот (во Хрватска), организираа настан на кој поделија повеќе од 1.200 порции „зачинети“ со инсекти.
Да потсетиме и дека уште во 2023 година, дозволата за комерцијална употреба на брашно од домашни штурци (Acheta domesticus) предизвика бура од гнев кај потрошувачите.
Претставниците на Центарот за советување потрошувачи во Хамбург тогаш изјавија дека во тоа време во Германија имало само неколку производи со мали количини инсекти, како што се некои специјални слатки или тестенини. Сепак, имаше шпекулации дека е широко користено и дека инсектите ќе бидат лесно прифатени од прехранбената индустрија и мултинационалните компании кои ги продаваат нивните производи ширум светот.
На новинарско прашање дали е можно веќе да јадеме инсекти без да знаеме, надлежните рекоа дека такво нешто не може да се случи бидејќи нивното присуство во храната мора да биде означено на начин разбирлив за секого, па, на пример, на производот мора да пишува – „бисквити со инсекти“ или „тестенини со брашно од инсекти“.
Анкетите во тоа време покажаа дека огромното мнозинство во Европа не сака инсекти како замена за месото. Во Германија, 80 отсто од анкетираните изјавиле дека се згрозени од идејата да јадат инсекти, објави агенцијата за животна средина UBA, што е пречка за воведување инсекти во западната исхрана.