Да ја искористиме мудроста на традицијата и благодетите на лековитите растенија кои овој период од годината несебично ни ги нуди.
Пролетта буди во нас радост и чувство на повторно раѓање додека гледаме како природата околу нас расцветува со сите нејзини бои, мириси и звуци. По ливади, покрај патишта и насади, првите зелени листови храбро се пробиваат низ почвата, носејќи ни ги лековитите пролетни билки.
Богатата аптека во форма на диви билки ни помага да го усогласиме нашиот внатрешен ритам со ритамот на природата и да го обновиме нашето здравје на нежен, но ефикасен начин.
Лековитите билки во пролет се совршено усогласени со потребите на организмот.
Според Ајурведата, овие билки ги стимулираат метаболизмот, детоксикацијата и циркулацијата. Земајќи ја предвид индивидуалната конституција и моменталната нерамнотежа, можеме значително да придонесеме за зачувување на здравјето и виталноста во текот на пролетта.
Лековити билки во пролет
Да ја искористиме мудроста на традицијата и благодетите на лековитите растенија кои овој период од годината несебично ни ги нуди. Да се прошетаме во природа, да уживаме во свежиот воздух, а зелените сојузници на природата да не исполнат со здравје и виталност. Затоа што понекогаш најдобрите лекови растат токму околу нас.
Глуварче
Еден од првите дарови на пролетта во ливадите и шумските падини е глуварчето (Taraxacum officinale). Често го сметаме за здодевен плевел, но неговите лисја, цвеќиња и корени се вистинска ризница на лековити материи. Младите листови се богати со витамини А, Ц и К и минерали како калиум и делуваат како благ диуретик, помагајќи му на телото да се ослободи од насобраните токсини.
Младите листови може да се користат во салати за да се стимулира апетитот и да се ревитализира телото, додека чајот од корен од глуварче ја поддржува функцијата на црниот дроб и бубрезите. Од жолтите цветови може да се направи сируп кој благотворно делува на респираторниот тракт, додека печениот корен се користи како замена за кафе, поттикнувајќи ја функцијата на црниот дроб.
Коприва
Копривата (Urtica dioica), билката со огнен допир е преполна со железо, витамин Ц, калциум и други хранливи материи, што ја прави одличен тоник за крвта и општата виталност.
Чајот од коприва традиционално се користи за детоксикација, ублажување на алергии и подобрување на општата состојба на организмот, додека младите листови се користат како замена за спанаќот во различни јадења. Може да се користи локално за ублажување на болки во зглобовите.
Напролет често гледаме и виолетова мртва коприва (Lamium purpureum), прекрасна мала трева која расте во тревниците и ливадите. Кога расцутените дрвја и тревата нè тераат на пролетни алергии, оваа самоникната, јадлива и лековита билка ни доаѓа на помош, бидејќи има неверојатна способност да делува како природен антихистамин. Одличен е во салати и во свежи јадења.
Мечкин лук
Пролетните прошетки можат да не одведат и до мечкин лук (Allium ursinum), познат и како див лук. Неговата интензивна арома и продорен вкус не само што ги збогатуваат пролетните салати и супи, туку делуваат и антибактериски, антивирусно и го намалуваат крвниот притисок.
Дивиот лук го чисти телото, го стимулира варењето, помага во разградувањето на слузта, ја подобрува циркулацијата и го зајакнува имунолошкиот систем.
Сепак, важно е да се бере совесно и да не се загрозуваат неговите живеалишта.
Тегавец
Едно од најчестите растенија на ливадите и во секој двор е тегавецот (Plantago lanceolata и P. major), чии млади листови се берат за пролетни салати.
Листовите се богати со антиинфламаторни својства, ја стимулираат регенерацијата на ткивата и го забрзуваат зараснувањето на раните, а се користат како надворешна облога за рани, изгореници, убоди, воспаленија и иритации на кожата.
Чајот и сирупот од тегавец се користат за сузбивање на кашлицата поврзана со бронхитис, настинки и инфекции на горниот респираторен тракт.
Коњско опавче
Посебен растителен вид, коњското опавче (Equisetum spp.), е древна билка чии млади ластари содржат минерал силициум во форма што нашето тело лесно може да ја апсорбира.
Силициумот му е потребен на телото за да изгради колаген, кој ги зајакнува сврзните ткива како што се ‘рскавицата и коските, забите, кожата и косата. Коњското опавче содржи и кверцетин, природно антиинфламаторно средство кое го намалува воспалението при алергиски реакции.
Билката е одлична и за подобрување на здравјето на мочниот меур – може да ја намали зачестеноста на инфекциите на мочниот меур и помага да се исфрли мочната киселина од телото.
Равнец
Покрај дрворедите, во полињата, па дури и во обрасните дворови, ќе ги најдеме скапоцените бели цветови на равнец (Achillea millefolium). Секој дел од растението е лековит, а нашиот народ го користел уште од дамнешно време за запирање на крварењето и за заздравување на раните.
Има антиинфламаторно и антимикробно дејство, го отстранува вишокот слуз од телото, има антиспазмодично дејство, ја намалува температурата и се користи за лекување на пневмонија, ревматски болки и разни други состојби.
Маргаритки
Покрај овие „џинови“ на пролетната аптека, има и понежни растенија како што е маргаритката (Bellis perennis). Иако често се занемарува, оваа билка има смирувачки и антиинфламаторни својства. Нејзините цветови и лисја може да се додадат во салати или да се користат за правење благ чај кој помага при мали дигестивни проблеми и иритации на кожата.
Јаглика
Со своите прекрасни жолти цветови, тука е и јагликата (Primula veris) чии цветови и листови традиционално се користат во сируп за олеснување на кашлањето, што е особено корисно во пролет кога респираторните системи се почувствителни. Чајот направен од цветови и лисја, исто така, има благ и смирувачки ефект врз нервниот систем.
Темјанушка
Мирисните виолетови цветови на темјанушките (Viola odorata) не само што се убави, туку имаат и лековити својства. Тие се користат за подготовка на благ и смирувачки чај кој помага при кашлица, засипнатост и болки во грлото.
Подбел
Подбелот (Tussilago farfara) е исто така еден од првите предвесници на пролетта. Неговите жолти цветови и листови се користат за подготовка на чај кој помага при кашлица, бронхитис и други респираторни проблеми бидејќи има антиинфламаторно и смирувачко дејство на слузницата на респираторниот тракт.
Важни напомени при берењето:
Бидете сигурни во идентификувањето на растението – ако не сте сигурни, не берете; користете сигурни водичи или консултирајте се со искусни билкари
Берба во чисти подрачја – избегнувајте области покрај патишта, индустриски зони или оние третирани со пестициди
Берете умерено – не ја загрозувајте популацијата на растенијата; земете само онолку колку што ви треба
Почитувајте ја природата – оставете го живеалиштето како што сте го нашле
Дознајте за заштитата на видовите – некои растителни видови се заштитени и нивното берење е забрането.
Пред употреба на било кое лековито растение, препорачливо е да се консултирате со стручно лице, особено ако имате здравствени проблеми или земате други лекови.
Пролетта не поканува да се поврземе со природата на подлабоко ниво. Да ги користиме нејзините дарови мудро и со почит, интегрирајќи ги лековитите билки во нашата исхрана и рутина за нега.
Нека будењето на природата не инспирира да го разбудиме сопственото здравје и виталност, во согласност со народната мудрост од билкарството и современото медицинско знаење.