Како треба да ги садите растенијата за да можат успешно да виреат, односно, кои билки треба да ги садите едни до други, а кои треба да бидат што подалеку? На пример, пиперките го сакаат друштвото на морковите , кромидот, лукот и власецот, а пченката, гравот и тиквата се најдобрите можни соседи.
Растенијата развиле свои форми на комуникација во текот на милиони години еволуција. Тоа се главно биохемиски, физиолошки и еколошки механизми со кои реагираат на околните растенија. Ова одредува кои растенија се „добри“, а кои се „лоши“ соседи. Таквата хемиска комуникација меѓу растенијата се нарекува алелопатија. Тоа е способност на билката преку своите корени, лисја или гниење да ослободува супстанции кои: го инхибираат (забавуваат) или стимулираат растот на други растенија.
Преку биохемиска сигнализација, еволутивна селекција и микробни интеракции, растенијата создаваат средина што им одговара и која може да биде поволна или неповолна за другите растенија. На пример, морачот (анасонот) и црниот орев лачат супстанции што го инхибираат растот на повеќето соседи. Рогачот, жалфијата, пелинот – имаат алелопатски ефекти што се мешаат во ртењето на други растенија. А ‘ржта може да ослободи супстанции што го потиснуваат плевелот.
Кога растенијата се добри соседи?
Растенијата формираат специфични заедници на микроорганизми во почвата околу нивните корени – таканаречена ризосфера. Овие заедници ја подобруваат или намалуваат достапноста на хранливи материи, го штитат растението од болести и влијаат на компатибилноста со други растенија. На пример, мешунките (грав, грашок) ја збогатуваат почвата со азот, па затоа се добри соседи за растенијата што консумираат многу азот (на пр. зелка). Сепак, гравот може да им наштети на пиперките бидејќи поттикнува габични инфекции во почвата.
Некои растенија привлекуваат корисни инсекти кои ги опрашуваат и штитат другите растенија, ги одбиваат штетниците со својот мирис, секрети или изглед. На пример, босилек со домати или пиперки: мирисот ги одбива белите мушички и го подобрува вкусот на плодовите. Корените од невен лачат супстанции кои ги одбиваат нематодите и привлекуваат корисни инсекти.
Растенијата можат да растат хармонично ако имаат различни висини, бидејќи едниот создава сенка за другиот и кога имаат различни длабочини на коренот, бидејќи не се натпреваруваат за вода и хранливи материи.
На пример, пченката, гравот и тиквата („три сестри“) си обезбедуваат едни на други хранливи материи што им се потребни. На пример, пченката обезбедува поддршка за гравот, гравот го фиксира азотот, а тиквата ја покрива почвата и ја зачувува влагата.
Накратко, добрите соседи никогаш не се натпреваруваат директно за простор, светлина или хранливи материи. Тие можат да се заштитат едни со други од болести и штетници, да го подобрат вкусот, мирисот или здравјето на другото растение, да привлечат корисни инсекти како што се опрашувачи или предатори кои јадат лисни вошки. Лошите соседи се растенија кои имаат алелопатски ефект, т.е. лачат супстанции кои го поттикнуваат или го инхибираат растот на други растенија, пишува Андреа Милат за Хина.
Што да се сади, а што никогаш да не се сади со пиперките
Пиперките сакаат друштво на моркови, кои ја подобруваат структурата на почвата и не се натпреваруваат едни со други за простор. Тие исто така сакаат кромид, лук или власец, кои ги одбиваат штетниците (на пр. лисните вошки). Тие исто така добро се комбинираат со босилек, кој го подобрува вкусот на плодот на пиперката и ги одбива мувите и комарците. Ѝ одговараат и оригано или мајоран, кои, како босилекот, го поттикнуваат здравјето и ги одбиваат штетниците. Блитва, спанаќ или зелена салата се исто така погодни затоа што имаат плитки корени и не ги вознемируваат. Со нив можете исто така да посадите и мајчина душица која ги одбива штетните инсекти.
Најлошо е да се садат пиперки со грав или грашок, кои го инхибираат растот на пиперките поради хемиска интерференција. Не ѝ одговараат ниту зелјестите растенија (зелка, кељ, брокула), кои бараат слични хранливи материи, кои можат да ја осиромашат почвата. Анасонот, од друга страна, е алелопатско растение кое им штети на речиси сите свои соседи.
Како точно се „сади заедно“?
„Садењето заедно“ значи просторно и функционално поврзување на растенијата, така што тие ќе имаат корист едни од други. Ова значи нивно садење во иста леа со доволно простор за секое растение да има простор за раст. Пиперките, на пример, се садат во редови со растојание од 30-40 см помеѓу поединечните растенија.
Моркови или кромид се садат меѓуредовите со растојание од околу 20 см. Босилек и/или власец се садат по рабовите на леата, а невен може да се додаде на краевите на леите за заштита од нематоди и привлекување опрашувачи.
Блитва или зелена салата исто така може да растат во сенката на пиперките, тие растат брзо и не се мешаат со пиперките. Оставете 60-70 см простор помеѓу секој ред.
Постојат два основни принципа: вертикално над земјата се комбинираат билки што растат на различни висини, а за под земјата се земаат предвид длабочината и плиткоста на корените, при што растението со плитки корени оди до билката со долги, итн.