Засладените пијалаци се виновни за алармантен пораст на дијабетес и срцеви заболувања. Една неодамнешна студија објавена во списанието Nature Medicine го процени глобалното влијание на зашеќерените пијалаци врз овие болести во 184 земји.
Во центарот на истражувањата и здравствените интервенции и понатаму се проблемите со кардиоваскуларните заболувања и дијабетесот.
Една неодамнешна студија објавена во списанието Nature Medicine го процени глобалното влијание на зашеќерените пијалаци врз овие болести во 184 земји.
Во 2020 година, потрошувачката на зашеќерени пијалаци е одговорна за приближно 9,8% од случаите на дијабетес тип 2 и 3,1% од случаите на кардиоваскуларни болести ширум светот.
Истражувањето дополнително анализирало кои региони, земји и поединци се најмногу погодени од консумирањето на зашеќерени пијалаци.
Колку засладени пијалаци консумираме?
Засладените пијалаци како газираните сокови остануваат популарни и покрај потенцијалните здравствени ризици. Авторите на студијата истакнуваат дека консумирањето на овие пијалаци придонесува за дијабетес тип 2 и кардиоваскуларни болести, како и за зголемување на телесната тежина. Тие се обиделе да проучат подетално како засладените пијалаци влијаат на болестите на глобално, регионално и национално ниво.
Истражувачите ја користеле Глобалната база на податоци за исхрана за да ја проучат потрошувачката на засладени пијалаци. Оваа база на податоци вклучува податоци од 2,9 милиони луѓе од 118 земји, што претставува 87,1% од светската популација.
Студијата ги опфатила сите пијалаци со шеќер и повеќе од 50 калории на 230 мл.
Исклучок биле 100% овошни или зеленчукови сокови, засладеното млеко и пијалаците без калории со вештачки засладувачи.
Во просек, луѓето консумирале нешто повеќе од два и пол засладени пијалаци неделно, со значителни варијации помеѓу регионите и земјите.
На пример, во Јужна Азија, тие пиеле во просек само 0,7 пијалаци со шеќер неделно, додека луѓето во Латинска Америка и Карибите консумирале 7,3 пијалаци неделно. Во Колумбија просечната неделна консумација била 17,4 пијалаци, додека во Кина, Индија и Бангладеш консумирале само 0,2.
Мажите консумирале повеќе слатки пијалаци од жените, а помладите повеќе од постарите.
Нивото на образование, исто така, влијаело на потрошувачката, но на различни начини во различни региони.
Зголемен ризик од дијабетес и кардиоваскуларни болести
Истражувачите процениле дека консумирањето на засладени пијалаци предизвикало приближно 2,2 милиони нови случаи на дијабетес тип 2 и 1,2 милиони нови случаи на кардиоваскуларни болести.
Тие, исто така, процениле дека засладените пијалаци сочинуваат 5,1% од смртните случаи од дијабетес тип 2 и 2,1% од смртните случаи од кардиоваскуларни болести.
Различни земји биле различно погодени.
На пример, Мексико, Колумбија и Јужна Африка имале највисоки стапки на дијабетес тип 2 и кардиоваскуларни болести поврзани со слатки пијалаци. Регионално, Латинска Америка и Карибите биле најпогодени.
Приближно 24% од новите случаи на дијабетес тип 2 и 11% од новите случаи на кардиоваскуларни болести биле поврзани со пијалаци засладени со шеќер во Латинска Америка и Карибите.
Различни ефекти меѓу половите и регионите
На глобално ниво, истражувачите процениле дека засладените пијалаци имаат поголема веројатност да предизвикаат дијабетес тип 2 кај мажите, пообразованите луѓе и оние кои живеат во урбаните области.
Во однос на кардиоваскуларните болести, влијанието на засладените пијалаци било поголемо кај мажите и кај оние од урбаните средини поради поголемата потрошувачка и основниот ризик од кардиоваскуларни болести.
Пропорционалниот ризик од дијабетес тип 2 и кардиоваскуларни болести поврзани со засладените пијалаци бил поголем кај помладите луѓе во нивните 20-ти.
Истражувачите, исто така, забележале глобално зголемување од 1,3% во случаите на дијабетес тип 2 поврзани со слатки пијалаци од 1990 до 2020 година, при што регионот на субсахарска Африка забележала најголем пораст. Исто така, има мало глобално намалување на случаите на кардиоваскуларни болести поврзани со засладени пијалаци.
Ограничувања на студијата
Иако податоците даваат корисни сознанија, постојат неколку ограничувања.
Податоците се базираат на анкети за потрошувачката на пијалаци, кои може да содржат неточности, а постои и ризик од пристрасност поради одредени методи на собирање податоци. Истражувачите делумно го коригирале ова со користење на хиерархиски баезијански модел.
Исто така, недостасуваат податоци за засладените чаеви, што може да доведе до потценување на нивното влијание, особено во Азија.
Глобалните бази на податоци за исхрана обично не го следат засладеното кафе или чај.
Податоците за исхраната исто така биле ограничени на одредени временски периоди и земји.
Покрај тоа, истражувачите ги разгледале податоците за директните ефекти на пијалаците засладени со шеќер врз индексот на телесна маса и „посредничките етиолошки ефекти“ на овие пијалаци.
Препораки за намалување на потрошувачката на засладени пијалаци
Со оглед на резултатите, важно е да се преземат конкретни чекори за намалување на потрошувачката на засладени пијалаци.
Др. Ченг-Хан Чен, кардиолог кој не бил вклучен во студијата, изјавил за Medical News Today дека ќе бидат потребни координирани напори за јавна политика низ целиот свет за да се ограничи потрошувачката на зашеќерени пијалаци.
Тоа дава можност за воведување насочени јавни политики во различни региони.
На индивидуално ниво, нутриционистката Карен З. Берг, советува да се избегнува консумацијата на калории преку пијалаци и препорачува вода, домашен незасладен ладен чај или газирана вода во умерени количини.
Исто така, се препорачува постепено намалување на потрошувачката на газирани пијалаци или дури и нивно целосно избегнување.