Зелени, жолти или презреани? Кои банани се добри за намалување на шеќерот, а кои за здравјето на цревата и спречување на рак

Некои луѓе претпочитаат да јадат банани кога се уште малку зелени, додека други сакаат жолти банани кои имаат кафени дамки поради нивната сладост. Но, дали знаевте дека бананата, како што созрева, не само што има различен вкус, туку дава и различни придобивки за нашето здравје, во зависност од зрелоста?

Зелени банани

Се покажало дека незрелите зелени банани имаат 20 пати поотпорен скроб од зрелите банани, а тоа е форма на скроб на кој му треба подолго време за да се разгради телото, што ја забавува брзината со која јаглехидратите во овошјето се претвораат во гликоза и се апсорбираат во крвта.

Имено, за време на зреењето, скробот во бананата се претвора во шеќер – од 3,2 г/100 г во незрела банана до 12 г/100 г во зрела. Значи, зелената банана обично има гликемиски индекс (ГИ) од 30, во споредба со 58 за зрела банана. Не само што отпорниот скроб е добар за смирување на нивото на шеќер во крвта, туку и ги храни „добрите“ бактерии во дебелото црево. Тие, пак, ги зајакнуваат дигестивните ензими кои ни помагаат да ги свариме јаглехидратите и да ги апсорбираме витамините од храната и не штитат од какви било непријателски микроорганизми. Затоа, за здравјето на цревата се препорачува да се јаде една релативно незрела банана секој ден. Придобивките од зелените банани беа потврдени во голем преглед на 18 студии, објавени во списанието Nutrients во 2019 година.

Се покажа дека зелените банани помагаат при гастроинтестинални симптоми како што се дијареа и запек, рак на дебелото црево и превенција или третман на дијабетес тип 2.

Жолти банани

За време на зреењето, скробот во бананата се претвора во шеќер, па затоа е околу четири пати послатка од зелената банана.

„Ова ги прави жолтите банани добар брз извор на енергија за спортистите“, вели нутриционистката и диететичарка д-р Сара Шенкер. Помалите количини на отпорен скроб исто така значат дека жолтите банани полесно се варат.

Д-р Шенкер сугерира дека здравствените придобивки од жолтите банани ги надминуваат оние од зелените и освен ако немате дијабетес, јадете ги без грижа на совест.

„Бананите содржат неколку соединенија, како што се каротеноиди, кои се поврзани со здравјето на очите и превенција од рак, а кои стануваат подостапни за организмот кога бананата ќе созрее. Со помалку скроб за разградување, дигестивниот систем побрзо ќе ги апсорбира хранливите материи“, вели д-р Шенкер.

Бананите содржат витамини Б, како и антиоксидантни витамини А и Ц, од минерали железо, магнезиум, манган и калиум, а некои од овие микронутриенти се губат како што бананата зрее, но нивото на антиоксиданти, кои помагаат во поддршката на имунолошкиот систем, го достигнува својот врв.

Студиите, вклучително и едно објавено во 2014 година во International Food Research Journal, покажаа дека нивото на витамин Ц се зголемува со процесот на зреење, но се намалува кога бананата станува презрела.

Жолти банани со кафени дамки

Кафените дамки на многу зрела банана покажуваат дека уште повеќе скроб е претворен во шеќер. Научниците открија дека целосно зрелата банана произведува супстанца наречена тумор некроза фактор (TNF) која има способност да се бори со абнормални клетки и да го зајакне нашиот имунитет против рак. Во една студија објавена во 2009 година во списанието Food Science and Technology Research, научниците од Универзитетот Теикио во Јапонија открија дека бананите со темни дамки се осум пати поефикасни во зајакнувањето на моќта на белите крвни зрнца (кои се борат против инфекции) од зелените банани.

Тие објавија дека степенот на антиканцерогеното дејство на овошјето одговара на степенот на зрелост – колку повеќе дамки има бананата, толку е поголема нејзината моќ за зајакнување на имунитетот.

Кафеави банани

Бананите произведуваат етилен гас, природно соединение кое го регулира процесот на зреење, предизвикувајќи тие да станат кафеави. Ова ја менува нивната текстура и вкус, како и нивната хранлива вредност. Кога бананата станува презрела, голем дел од скробот се претвора во шеќери, што ја прави одличен природен извор на сладост.

Се препорачува да користите кафени банани за печење и замрзнување за да направите смути или да ги искористите за да направите сладолед без шеќер.

„Користењето презрели банани наместо шеќер е поздрав начин за засладување на храната, бидејќи бананите обезбедуваат неколку есенцијални хранливи материи: калиум, витамин Б6, фолна киселина и малку витамин Ц“, вели диететичарката Шенкер.

На крајот, презрелите банани може да почнат да ферментираат, губејќи многу од нивните хранливи придобивки. Тие ќе почнат да мирисаат повеќе на алкохол отколку на шеќер и може да содржат до 0,5 г алкохол по банана.

Лабораториските студии дури покажаа дека алкохолниот етанол може да се екстрахира од екстремно зрели банани, но само по додавање на квасец и шеќер.