Зелените домати можат да бидат безбеден начин да се искористат сите корисни својства на природниот алкалоид томатин, кој е присутен во многу поголеми количини додека плодот е сè уште незрел.
За разлика од црвените, зрели домати, кои се познати по нивниот ликопен, зелените домати го содржат биоактивниот алкалоид томатин, кој е присутен во многу поголеми количини додека плодот е сè уште незрел.
Иако зелените домати помалку се користат во исхраната поради нивната опорост и блага токсичност во сирова состојба, сè повеќе истражувања покажуваат дека томатинот поседува значајни биофармаколошки својства, особено во областа на спречување и инхибирање на растот на туморските клетки.
Томатин – алкалоид со повеќекратни дејства
Томатинот припаѓа на групата гликоалкалоиди и покажува антимикробни, антиинфламаторни, а исто така и потенцијални антиканцерогени ефекти. Неговата структура овозможува интеракција со клеточните мембрани и холестеролот, што влијае на интегритетот на туморските клетки и може да доведе до нивна апоптоза (програмирана смрт).
Покрај тоа, некои студии покажале дека може да го инхибира размножувањето на клетките на рак на дојка, дебело црево и црн дроб, а механизмите вклучуваат промена на сигналните патишта во клетката, намалување на оксидативниот стрес и модулирање на експресијата на гените поврзани со растот на туморот.
Безбедност и методи на консумирање
Важно е да се нагласи дека високите дози на сиров томатин можат да бидат токсични, особено ако се внесува поголема количина незрели плодови. Сепак, термичката обработка (готвење, ферментација, пржење) значително ја намалува токсичноста, додека задржува дел од биолошката активност.
Во традиционалните кујни, зелените домати се користат за подготовка на сосови, џемови, туршија – што може да биде безбеден начин за внесување мали количини томатин во телото.
Перспективи во фитотерапијата и понатамошни истражувања
Томатинот сè уште не се користи како официјален антиканцероген агенс, но е во фокусот на бројни експериментални и претклинички студии. Постои потенцијал за негова синтеза и изолација во форма на екстракт или додаток во исхраната во иднина, но со потребната регулација на дозата и следење на токсичноста.
Интересно е што неговата употреба се испитува и во комбинација со други биоактивни молекули од растенија, како што се куркумин и ресвератрол, за да се зголеми неговата ефикасност во спречувањето на малигни заболувања.
Заклучок
Зелените домати и томатинот претставуваат помалку познат, но исклучително интересен аспект на нутритивната онкологија. Иако сè уште не се дел од официјалните препораки, умерената консумација на термички обработени зелени домати може да биде безбеден начин да се искористат корисните својства на овој природен алкалоид.
Понатамошните истражувања ќе покажат дали томатинот еден ден ќе има официјална улога во превенцијата од рак.