Станува збор за филм кој е брутална, но многу прецизна сатира која со многу познавање на темата вели дека и гостите и рестораните се подеднакво виновни за моменталната состојба на фајн дајнинг сцената кадешто готвачите пукаат под притисокот и сопственото его, а публиката која скапо го плаќа мистичното искуство никогаш не е задоволна. Или едноставно не ѝ е грижа за храната што ја добива, важно е само да ја стави на Инстаграм и евентуално, да се слика со шефот
Изгледа контраинтуитивно, но за многумина од нас, можеби нема чувство поприсутно во светот на фините ресторани од чувството на некомфорност. Можеби се плашите поради цената на оброкот со Мишелин ѕвезда или сте загрижени дека вашата облека не изгледа доволно фенси. Тоа е тоа неумесно чувство кое The Menu, новиот трилер на режисерот Марк Лојд, го доведува до застрашувачки ефект.
Овој филм ѝ пристапува на темата на филмовите за храна и ресторани на начин на кој публиката не е навикната. Зборот навикнат во оваа реченица кажува многу. Филмовите како „The Chef“ најчесто го прославуваа херојството и заедницата во рестораните, но во последните две години, филмовите се свртеа кон критикување на високата кујна и пореално тематизирање на критичните точки на фајн дајнинг сцената, сцена на работ на пукање за што во последно време се повеќе и повеќе зборуваат водечките светски готвачи.
The Menu (Менито) оди чекор понатаму. Филмот, исто така, ја критикува публиката, која е одговорна и за моменталната состојба на ресторанската и фајн дајнинг сцената, особено по популаризацијата на жанрот од страна на Chef’s Table на Нетфликс.
Филмот започнува со мала група гости кои успеале да резервираат во Хоторн, еден од најбараните ресторани во светот. Ресторанот секоја вечер пречекува десетина гости кои плаќаат 1.250 долари по човек за искуството и се наоѓа на затскриен мал остров до кој мора да се стигне со брод.
Меѓу гостите е Тајлер (Николас Хулт), опсесивен обожавател на храна и вкус, кој веќе одлучил дека ќе му се допадне секое јадење што ќе го проба, и неговата придружничка Маргот (одличната Ања Тејлор-Џој) која е скептична кон целиот концепт на Хоторн. Фокусот е исто така на поранешна филмска ѕвезда (Џон Легуизамо), кој повеќе не е толку популарен и сака да стане фуд патувач како Ентони Бурдејн и напорното братство од Вол Стрит, кое мисли дека е недопирливо. Има и постар пар мултимилијардери кој се редовни гости во ресторанот, како и двајца светски познати критичари кои се фалат колку ресторани затвориле.
Целото искуство започнува со обиколка на градините на ресторанот, фармата каде што се одгледуваат животните и бреговите на островот каде ресторанот ги набавува состојките за рибниот дел од менито. Ресторанот е уреден во современ скандинавски минималистички стил и гледачот има чувство дека тој е буквално еден од гостите. Во ресторанот гостите се среќаваат со готвачот Словик, кој го игра фантастичниот Ралф Фајнс. Готвачот Словик е рок ѕвезда на глобалната гастрономија, еден од најпознатите светски готвачи, оној кој би рекол дека неговата храна е неговата уметност. Но, кариерата помината во задоволување на толпи гости – во постојана потрага по нови вкусови, нови текстури, нови, нови, нови… – го прави огорчен.
Словик го открива својот план да ги убие сите во ресторанот на крајот од оброкот. Заробени на островот со него и неговите послушници, гостите немаат друг избор освен да јадат.
Не е тајна дека оние кои работат со храна имаат уникатен однос со нивната клиентела – динамика што ќе ја разберете ако сте работеле во угостителство. Шеф Доминик Крен, која била консултирана за храната во филмот, на свој начин се соживува со Словик. „Јас не сум толку луда како тој, но го разбирам неговиот начин на размислување“, им рекла таа на сценаристите на филмот.
Сценаристите Вил Трејси и Сет Реис во интервју за Bonappetit, велат дека филмот бил инспириран од вистински оброк. Во еден островски ресторан, слично како оној во филмот на брегот на Норвешка, Трејси се сеќава дека чувствувал интензивна клаустрофобија. „Има нешто немилосрдно во сите овие менија за дегустација“, вели тој. „Не можете да заминете. Вие сте заложници на приказна што тие ја раскажуваат со часови“.
Сепак, филмот е главно сатира, а сепак успешна. Тие велат дека дел од она што ја направило нивната динамична работа на Менито биле нивните различни мислења за храната. „Јас, со голем срам“, вели Трејси, „дефинитивно би се идентификувала како хранител“. Готви дома, купува луксузни апарати и планира одмори кои се вртат околу јадењето. Реис, од друга страна, не е таков, иако ја признава вештината на рестораните од највисоко ниво („храната е добра“).
Пред секој курс во филмот, шеф Словик прилично претенциозно им објаснува на гостите што содржат неговите јадења и зошто ги создал. „Не јадете, вкусете“, се зборовите со кои Словик ја отвора вечерата.
Целиот филм е организиран по секвенци, а секое јадење е претставено како пародија на серијата Chef’s Table, заедно со описите на јадењата и маниристичките кадри. Јадењата за филмот ги дизајнирала шеф Доминик Крен, една од најдобрите светски готвачи, сопственик на Atelier Crenn во Сан Франциско и единствената жена во Америка со три Мишелин ѕвезди. Покрај консултациите за продукцијата, Крен организирала вистински едукациски камп за актерската екипа, каде што тие морале да работат напорно со часови за да научат како верно да го пресоздадат секое јадење во филмот. Ралф Фајнс бил воодушевен.
Сите јадења се визуелно впечатливи, а особено се издвојува breadless plate, порција која не содржи леб, туку безимени пени и емулзии. „Лебот е селска храна, а вие, драги мои гости, не сте обични селани“, објаснува Словик. Целта на готвачот Словик е да создаде највозбудливо и најперсонализирано искуство во ресторанот и токму затоа внимателно избира кој ќе резервира во ресторанот.
Но, со секоја секвенца, презентацијата на Словик и атмосферата во Хоторн стануваат помрачни. Пред секвенцата The Mess, Словик ги запознава гостите со су-шефот кој го создал јадењето, за подоцна да го понижи бидејќи посветува повеќе време на работа отколку на нормален живот. Тоа завршува со самоубиство. Кога еден од ликовите се обидува да го напушти ресторанот, готвачите на Словик му го отсекуваат прстот. Словик ги информира гостите дека сето тоа е дел од менито и станува јасно дека секој гостин е избран според фрустрациите на Словик; фрустрација од тимот што не може да ги следи неговите идеи, фрустрација од неговите вештини кои не се доволно добри, фрустрација што не може да го достигне совршенството кон кое се стреми…
Во еден момент, гледачот сфаќа дека на сите гости им била дадена резервација само за нивната смрт да ги ублажи фрустрациите на Словик (сетете се на ова следниот пат кога во некој од познатите ресторани во светот ќе ви понудат мени од 32 јадења – спарени со вино).
Сите горчини, комплекси, неостварени соништа, его трипови и маркетиншки мистификации во филмот на Лојд прецизно ја таргетираат сржта на проблемите на денешната фајн дајнинг индустрија: нереални очекувања што гостите ги поставуваат пред рестораните, нереални очекувања на шефовите од нивните кариери, нереални очекувања од вработените во рестораните, нереални очекувања на јавноста од ресторанската индустрија…
The Menu (Менито) всушност сосема веродостојно и со многу познавање на темата вели дека и гостите и рестораните се подеднакво виновни за моменталната состојба на фајн дајнинг индустријата. Во него готвачите пукаат под притисокот и сопственото его, а публиката која скапо го плаќа мистичното искуство не е среќна затоа што не добила совршенство во секој детаљ или едноставно одат во рестораните поради статусот и не им е грижа за храната што ја добиваат. Најважно е да бидат видени, да го стават на Инстаграм ресторанот и храната, по можност да се сликаат со познатиот готвач. The Menu треба да го види секој љубител на храна и филм кој сè уште верува во се што ќе види на Инстаграм профилите на гастро инфлуенсерите.