Истражувачите велат дека начинот на кој некои луѓе консумираат храна богата со масти и јаглехидрати може да ги „исполни критериумите за дијагностицирање на зависност“.
Означувањето на некои намирници како потенцијално „зависни“ би можело да им помогне на луѓето да ја променат нивната исхрана, велат научниците, бидејќи проценките покажуваат дека секој седми возрасен и едно од осум деца би можеле да се „навлечат“ на индустриски високо преработената храна (UPF).
Истражувачите велат дека начинот на кој некои луѓе консумираат храна богата со масти и јаглехидрати може да ги „исполни критериумите за дијагностицирање на зависност“.
Однесувањата што го исполнуваат овој критериум вклучуваат, меѓу другото, интензивна желба, симптоми на одвикнување, помала контрола врз внесот и континуирана употреба и покрај последиците како што се дебелина, нарушување на прекумерната исхрана, полошо физичко и ментално здравје и понизок квалитет на живот, наведуваат истражувачите.
Тим од меѓународни истражувачи укажува на мета-анализа на 281 студија од 36 различни земји. Таа покажува дека „зависноста од ултра-обработена храна“ се јавува кај 14 проценти од возрасните и 12 проценти од децата. Етикетирањето на некои намирници богати со јаглени хидрати и масти како „зависнички“ може потенцијално да го подобри здравјето преку промени на социјалните и клиничките политики, велат научниците.
Декларација
„Постои конвергентна и доследна поддршка за валидноста и клиничката релевантност на зависноста од храна“, вели Ешли Геархард, автор на трудот и професор по психологија на Универзитетот во Мичиген во САД. „Со признавањето дека одредени видови преработена храна имаат зависнички својства, би можеле да помогнеме во подобрувањето на глобалното здравје“, додава таа.
Исто така, ќе поттикне повеќе истражувања во овие области, забележуваат авторите. „Со оглед на тоа колку е распространета оваа храна – таа сочинува 58 проценти од калориите што се консумираат во Соединетите Држави – има толку многу што не знаеме“, вели коавторката Александра ДиФеличеантонио, доцент на Институтот за биомедицински истражувања Фралин во САД.
Авторите на трудот, објавен во The BMJ, дадоа пример на порција лосос и чоколатце – лососот има сооднос јаглени хидрати-масти од приближно 0 спрема 1. За разлика од тоа, чоколатцето има сооднос на јаглехидрати и масти од 1 спрема 1, што се чини дека го зголемува потенцијалот за зависност од храната.
„Многу ултра-обработена храна имаат повисоки нивоа на двете. Таа комбинација има различен ефект врз мозокот“, додава проф. Дифелицеантонио. Истражувачите од САД, Бразил и Шпанија истакнуваат дека „рафинираните јаглени хидрати или масти предизвикуваат слични нивоа на екстрацелуларен допамин во стриатумот на мозокот како оние кои се забележани со супстанции кои предизвикуваат зависност, како што се никотинот и алкохолот“.
„Врз основа на овие бихејвиорални и биолошки паралели, храната која содржи високо ниво на рафинирани јаглени хидрати или додадени масти се силни кандидати за супстанција која создава зависност“, додаваат тие.
Адитивите за храна, исто така, може да придонесат за „зависност од ултра преработената храна“, велат тие. Иако адитивите, кои се додаваат во храната за вкус и за да го „зголемат чувството во устата“, веројатно нема сами по себе да создаваат зависност, тие би можеле „да станат моќни засилувачи на ефектите од калориите во цревата“, напишале тие. Сепак, научниците нагласуваат дека не секоја храна има потенцијал да создаде зависност.
„Иако е потребно дополнително внимателно истражување за да се одреди точниот механизам со кој овие намирници предизвикуваат реакции на зависност, ултрапреработената храна со висока содржина на рафинирани јаглехидрати и масти јасно се гледаат во моделите на зависност и доведуваат до негативни здравствени исходи“, заклучуваат истражувачите. „Ултра-обработената храна богата со рафинирани јаглехидрати и додадени масти е привлечна и компулсивно конзумирана и може да предизвика зависност“, додаваат тие.