Сигурно сте слушнале некој од постарите како вели дека кога има висок притисок наместо кафе, пие Дивка… Ако сѐ уште не знаете што е тоа, еве еден информативен текст
Порано често во куќите се пиеше дивка, бабите и дедовците ја пиеја како замена за кафе или како додаток во кафето.
Имено, во минатото, ова таканаречено кафе од цикорија било неопходна алтернатива на кафето во периоди кога имало недостиг од кафе.
Денес, тоа е пијалак што често го консумираат луѓе чувствителни на кофеин и дијабетичари.
Цикоријата е кавовина. Се произведува со пржење и екстракција од корен од цикорија.
Не содржи кофеин, па често се користи како замена за кафето.
Цикоријата ја одгледувале уште одамна Египќаните и ја користеле за:
медицински цели
како замена за кафе
како зеленчук
понекогаш и како храна за животни.
Цикоријата е повеќегодишна билка за која беше откриена во 1970-тите дека содржи значителни количини на инулин, растворливи диететски влакна што ја прави погодна за дијабетичари.
Денес главно се одгледува за производство на инулин и како замена за кафе.
Цикоријата се одгледува во северозападна Европа, Индија, Северна Африка и Чиле.
Иако долго време е присутен во исхраната на луѓето, неговата популарност се зголеми во последните неколку години поради многуте здравствени ефекти кои ѝ се припишуваат.
Кафе од цикорија – како се произведува?
Цикоријата се сее на крајот на април или на почетокот на мај, а периодот на берба трае од крајот на септември до средината на ноември.
По бербата, корените на цикоријата се транспортираат до капацитетите за сушење. Таму, свежите корени се сечат на коцки и парчиња и се подложени на процес на сушење.
По сушењето следува пржење. Се одвива на температури од 170-180 °C за 60-80 минути. За време на печењето се развива специфичната боја, арома и вкус на цикоријата, што овозможува да се користи како замена за кафето.
Се случуваат хемиски реакции – Maillard реакции и пиролиза на инулин.
Пржената и сечканата цикорија често се меша со кафе или други напитоци од кафе, како што се кафето од јачмен и ‘рж, а од него може да се направи и инстант напиток.
За да се добие инстант напиток, цикоријата се вари во вода, а потоа се суши нејзиниот воден екстракт, кој дава гранули за подготовка на инстант напиток.
Кафе од цикорија – состав
Основна карактеристика на цикоријата е присуството на полисахаридот инулин.
Станува збор за растворливи диететски влакна кои сочинуваат дури 65% од масата на исушениот корен.
Освен инулин, сувата цикорија содржи:
5% сахароза
15% од нерастворливи диететски влакна
5% протеин
сесквитерпенски лактони
калиум
калциум
фосфат
сулфат.
Сесквитерпенските лактони се одговорни за горчината на свежата и сувата цикорија.
Се разградуваат при печењето, па ги нема во кафето со цикорија.
Кафето од цикорија има кафеава боја, исто како и кафето.
Здравствени придобивки
Како што веќе спомнавме, кафето од цикорија е вообичаен избор за луѓето кои се чувствителни на кофеин, односно оние кои по консумирањето на кофеин имаат несакани симптоми како забрзано чукање на срцето.
Причината за тоа е што цикоријата не содржи кофеин, додека вкусот и изгледот на кафето од цикорија се слични на вистинското кафе.
Научните докази поврзани со физиолошките ефекти на кафето од цикорија сè уште се ретки и главно се засноваат на претпоставки во врска со состојките што ги содржи цикоријата.
Уште од многу одамна се сметало дека кафето од цикорија има позитивно дејство и придонесува за благосостојба на организмот.
Кафето од цикорија е поврзано со следниве позитивни ефекти:
има антиинфламаторно дејство
го намалува нивото на шеќер во крвта
има корисен ефект врз варењето.
Сепак, со оглед на тоа дека просечната дневна доза на пијалак подготвен од само шест грама цикорија е под знак прашалник, колку оваа количина може да биде ефикасна.
Сепак, може да биде корисна замена за некои други засладени пијалаци, особено ако не се засладува.
Ефекти врз дигестивниот систем
Поради присуството на диететски влакна инулин, коренот на цикоријата може да има корисни ефекти врз здравјето на дигестивниот систем.
Инулинот е пребиотик, што значи дека има корисен ефект врз бактериите кои се наоѓаат во дигестивниот систем.
Го промовира растот на посакуваните бифидобактерии.
Составот на цревната микрофлора се смета за важен фактор за одржување на здравјето на организмот.
Покрај тоа што има позитивен ефект врз цревната микрофлора, цикоријата промовира правилно варење и може да помогне во ублажување на запек.
Студијата објавена во 2014 година во Journal of Traditional and Complementary Medicine, во која 47 здрави испитаници пиеле 300 мл воден екстракт од цикорија секој ден во текот на четири недели, заклучила дека кафето од цикорија може да има корисен ефект врз варењето со подобрување на ритамот на движењето на дебелото црево.
Ефекти врз гликемијата
Диететските влакна, како што е инулинот, генерално имаат корисен ефект врз гликемијата со забавување на порастот на нивото на гликоза во крвта после оброк.
Инулинот, исто така, се покажа како ефикасен во намалувањето на отпорноста на инсулин.
Споменатата студија спроведена на 47 испитаници резултирала со намалување на нивото на HbA1c во крвта, но нивото на гликоза на гладно не се подобрило.
Сепак, истражувањето е спроведено на здрави луѓе, така што ништо не може да се заклучи за ефектот врз луѓето со отпорност на инсулин или дијабетес.
Досега, ефектот на цикоријата врз гликемијата е докажан на експериментални стаорци.
Освен на инулинот, ефектот се припишува на присуството на цикориска и хлорогена киселина.
Ова го покажало истражувањето објавено во 2018 година воJournal of Ethnopharmacology, во кое споменатите киселини делувале на зголемување на чувствителноста на инсулин кај стаорци со дијабетес.
Кафето од цикорија би можело да биде корисен додаток во исхраната на дијабетичарите, но важно е остатокот од исхраната да биде според правилата на дијабетичната исхрана.
Други ефекти
Коренот на цикоријата покажал потенцијално антиинфламаторно дејство во истражувањето спроведено на експериментални животни.
Ова би можело да биде особено корисно со оглед на тоа што во денешно време е широко распространето благо хронично воспаление на организмот кое се смета за одговорно за појавата на многу современи хронични незаразни болести.
Инулинот може да игра важна улога во намалувањето на апетитот со тоа што делува на хормоните на глад и ситост, а со тоа помага во губење на тежината и одржување на соодветна телесна маса.
Дополнително, докажано е дека цикоријата го стимулира излачувањето на урична киселина од телото, а вишокот на урична киселина доведува до хиперурикемија.
Цикоријата има потенцијал за различни позитивни ефекти.
Сепак, истражувањето кое ја поврзува потрошувачката на цикорија и здравјето сѐ уште е во повој. Така, сè уште не е познато колкави количини на цикорија би можеле да имаат одредени ефекти.
Кафе од цикорија – несакани ефекти
Цикоријата може да биде корисен дел од вашата секојдневна исхрана.
Сепак, тоа може да предизвика несакани симптоми кај некои поединци.
Тоа може да биде поттик за алергиски реакции кои предизвикуваат болка, оток и чувство на пецкање во устата.
Затоа се препорачува да се избегнува кај луѓе кои се алергични на полен од ајдучка трева и бреза.
Исто така, не се препорачува за трудници поради поврзаноста со абортус.
Доилките треба да се консултираат со лекар пред употреба.