Иако ја јадеме и ја нарекуваме храна, ултра-обработената храна не е храна во техничка смисла.
Тоа се производи кои имитираат вистинска храна, тие всушност се дизајнирани да се продаваат и да се јадат што повеќе, а не да му даваат енергија на телото и да овозможат негово одржување.
Срцеви заболувања. Дијабетес тип 2. Деменција. Синдром на нервозно дебело црево. Ова е само врвот на листата на болести и здравствени нарушувања поврзани со јадењето ултра преработена храна: кекси, салами, вештачки сосови, инстант супи, прашоци, газирани пијалаци, грицки…
Иако се чини дека отсекогаш ја знаевме опасноста од ултрапреработената храна, истражувањето за поврзаноста помеѓу оваа храна и ризикот од болести е релативно нова работа.
Логично, бидејќи до пред неколку децении ваквата храна се сметаше за симбол на модерното време, свесноста на потрошувачите и решение за сите нутритивни проблеми во светот.
Дури во средината на 90-тите, во една студија за причините за дебелината кај децата во Бразил, беше докажана силна врска помеѓу јадењето ултра-обработена храна и здравствените проблеми. Оттогаш, се променија многу работи во прехранбената индустрија.
Веганското движење доживеа процут, одржливоста стана глобална мантра, органски, природни, биодинамични се поими кои дури и децата во градинка ги знаат.
Сепак, речиси 90 отсто од сè што се продава во супермаркетите денес, места каде што 90 отсто од луѓето сè уште купуваат 90 проценти од храната што ја јадат, може да се класифицира како ултра-обработена храна.
Ако навистина решиме да купуваме само вистинска храна во супермаркетот, секое наше купување ќе биде завршено за пет минути: ќе прескокнеме поголем дел од полиците, ќе отидеме во рибарница или во месара, ќе одиме во пилјарата, ќе купиме овошје и зеленчук и евентулано неколку работи од фрижидерот со млечни производи и јајца, бидејќи во ултра-преработена храна спаѓаат и овошните јогурти, разните житарки, растителните млека, интегралниот леб и слични „здрави“ производи.
Во системот на храна сè уште доминира категоријата ултра-обработена храна.
Во просек, повеќе од 60 отсто од целата произведена и купена храна во светот е ултра-обработена храна.
Во Америка тој процент е поголем од 70 проценти. Проблемот со ултра-обработената храна е, едноставно кажано, што е вештачка и телото не ги препознава нејзините елементи и нејзиниот состав често е штетен по здравјето.
Иако ја јадеме и ја нарекуваме храна, ултра-обработената храна не е храна во техничка смисла.
Тоа се производи кои имитираат вистинска храна, тие всушност се дизајнирани да се продаваат и да се јадат што повеќе, а не да му даваат енергија на телото и да овозможат негово одржување. Разни адитиви, замени, заменски состојки кои речиси целосно се состојат од ултра-обработена храна, го збунуваат организмот, го оптоваруваат и предизвикуваат долготрајни здравствени проблеми, вклучително и тешки хронични заболувања.
Најновото истражување за влијанието на ултра-обработената храна врз здравјето на срцето
Но, дури и во категоријата ултра-преработена храна, има лоши и уште полоши намирници. Најголемата студија досега за влијанието на ултра-обработената храна врз здравјето на срцето беше објавена во Америка деновиве.
Тоа беше објавено од истражувачи од Факултетот за јавно здравје на Харвард.
Истражувањето го водел д-р Хосеимер Матеи, а студијата е објавена во списанието Lancet.
Истражувањето опфатило повеќе од 200 возрасни лица во Америка.
Пред 40 години, во 1980-тите и раните 90-ти, испитаниците за прв пат ги пополнувале прашалниците и оттогаш ги пополнувале на секои две години, до неодамна.
Мнозинството од испитаниците се белци кои работат во здравствениот систем.
Научниците следеа колку јадењето ултра-обработена храна е поврзано со нивниот ризик од развој на кардиоваскуларни болести.
Тие ги ставаат резултатите во контекст на други фактори на ризик како што се наследни болести, пушење, навики за спиење или вежбање.
Откриено е дека луѓето кои јаделе најмногу ултра-обработена храна имале 11 отсто поголеми шанси за кардиоваскуларни болести и 16 отсто поголеми шанси за коронарна срцева болест отколку луѓето кои јаделе најмалку.
Испитаниците кои јаделе најмногу ултра-обработена храна, исто така, имале малку поголем ризик од мозочен удар, но не значително.
Овие резултати потоа биле споредени со 19 големи студии кои биле спроведени одделно во различни земји, на вкупно 1,25 милиони возрасни лица.
Откриле дека ризиците се дури и повисоки отколку во студијата на Харвард, 17 проценти повисоки за кардиоваскуларни болести, 23 проценти за коронарна срцева болест и 9 проценти за мозочен удар кај луѓето кои јаделе најмногу ултра-обработена храна во споредба со луѓето кои јаделе најмалку.
Овој заеднички извештај се смета за најголема и најригорозна студија досега спроведена на оваа тема.
Ограничувања на студијата
Ограничувањата на оваа студија се дека при составувањето на прашалникот не биле земени предвид методите на преработка на храната, но последователно било утврдено која ултра-обработена храна ја јаделе испитаниците, така што податоците можеби не се целосно точни.
На пример, ако некој ги запишал житариците за појадок во 1980-тите, веројатно е дека тие житарки биле понездрави од оние во 2000-тите, бидејќи во меѓувреме индустријата била принудена да го подобри составот на ултра преработената храна.
Според тоа, процентот на ризик може малку да се разликува од реалноста, но врската помеѓу јадењето ултра-обработена храна и болеста е непобитна и уште еднаш цврсто докажана.
Особено ако се земе предвид дека испитаниците биле образовани медицински работници, луѓе од кои се очекува да знаат повеќе за исхраната од просечниот човек.
Па, ако за нив е докажан толкав ризик, може да се претпостави здравствената состојба на милиони, главно сиромашни луѓе во светот кои поради цената и поради феноменот на прехранбени пустини се осудени на најнеквалитетна ултра-преработена храна.
Овој тип на студија не докажува причина и последица, истражува дали постои врска помеѓу однесувањето и здравствените ризици, нагласил д-р Матеи.
Она што изненадува е колку постојано оваа поврзаност се потврдува во сите студии во светот. Најинтересен за медиумите, а веројатно и најкорисен дел од оваа студија за потрошувачите, е анализата на ризикот што одредени видови ултра-обработена храна го претставуваат за здравјето на циркулаторниот систем.
Кои се здравствено најопасните намирници?
Според досегашните сознанија на научниците, од десетте анализирани, два вида ултра-преработени производи се апсолутно здравствено најопасната храна на која можете да потрошите пари.
Тоа се индустриски сокови, газирани сокови и пијалаци кои содржат шеќер, а не засладувачи и преработките од месо, живина и риба (индустриски салами, виршли, колбаси, паштети, индустриски сушени месни производи и сл.).
Според студијата, редовното јадење на такви производи создава најголем ризик од кардиоваскуларни болести.
Кога овие две категории биле исклучени од резултатите, поголемиот дел од ризикот поврзан со ултра-обработената храна драматично се намалил или исчезнал, изјавил за Њујорк Тајмс Кени Мендоза, еден од истражувачите во оваа студија.
По целата ултра-обработена храна што ја истражувале, научниците препорачуваат доколку треба да ја јадете, да изберете повнимателно: житарки наместо засладени снегулки за појадок, пуканки наместо други солени грицки, сладолед и замрзнат јогурт наместо кекси. Ако сакате нешто слатко, овошни јогурти наместо пудинзи и креми.
Обичните јогурти и растителните млека, иако припаѓаат на ултра-обработена храна, според претходните истражувања не се опасни за срцето.
Иако ова не беше предмет на анализа, се смета дека начинот на преработка на индустриската храна е доста важен за нејзиното влијание врз организмот.
Тоа пред се се однесува на додавање на разни адитиви, отсуство на влакна во ултра-обработената храна, вишок натриум и заситени масти и слично, што особено се однесува на месните производи и засладените пијалаци.
Предупредувања и препораки
Истражувањето на Францускиот национален институт за здравство и медицински истражувања, предводено од епидемиологот Матилд Тувие, поврзало одредени вештачки засладувачи, конзерванси и емулгатори со некои видови на рак и дијабетес тип 2.
Научниците предупредуваат дека се потребни многу дополнителни истражувања во оваа област способни да одредат кои адитиви се навистина опасни за здравјето.
На прашањето во која фаза сме сега во разбирањето на влијанието на ултра-обработената храна врз здравјето, научниците одговараат дека сме таму каде што бевме пред триесет години со мастите.
Беше потребно време за знаењето за штетноста и корисноста на различните масти да се нијансира и да се стави во правилен контекст.
Тие се надеваат дека ќе го направат истото со ултра-обработена храна.
Во меѓувреме, ако сакате да бидете целосно безбедни, само јадете необработена храна.
Печете месо и риба, гответе зеленчук, правете си ги сами своите сосови, ајвари, џемови и супи дома, јадете јаткасти плодови, семки, житарки, мешунки, сезонско овошје и ако морате да пиете сокови, што само по себе не е навистина здраво, барем пробајте сами направете свеж овошен сок дома.
Мора да бидете реални. Ултра-обработената храна е речиси невозможно да се избегне денес.
Но, барем можеме да научиме каква е, колку можеме да ја јадеме и како да ја јадеме.