Мачнината е симптом на разни болести и состојби, но може да биде предизвикана и од многу едноставни работи, како што се недостаток на сон, глад или жед. Во тој случај, најдобар лек е одмор, чај од ѓумбир и нане, препечен леб, банани
Мачнините се непријатно чувство во желудникот кое може да биде придружено со нагон за повраќање и може или не да резултира со повраќање.
Во повеќето случаи, може да се лекува со домашни лекови.
Меѓутоа, ако имате мачнина без очигледна причина и ако не ви поминува за ден или два, посетете лекар бидејќи може да биде знак и за нешто посериозно.
Вообичаени причини за мачнините
Киселини или гастроезофагеална рефлуксна болест (ГЕРБ).
Оваа состојба може да предизвика содржината на желудникот да се врати во хранопроводникот што создава чувство на печење кое пак, предизвикува мачнини.
Инфекција. Бактериите или вирусите можат да влијаат на желудникот и да доведат до мачнини.
Бактериите кои се пренесуваат преку храна може да предизвикаат болест позната како труење со храна (и вода).
Исто така, вирусните инфекции, може да предизвикаат мачнини, како на пример, цревната вироза.
Лекови. Земањето одредени лекови (на пр. хемотерапија за третман на рак) може да го вознемири желудникот и да придонесе за создавање мачнини.
Погрижете се внимателно да ги прочитате информациите за лековите за сите нови третмани што можеби ги земате и разговарајте со вашиот лекар за какви било лекови и третмани што ги примате.
Болест на движење (морска болест, кинетоза). Пораките кои се пренесуваат до мозокот при движење не се координирани со сетилата, што доведува до гадење, вртоглавица или повраќање.
Диета. Прејадувањето или јадењето одредени видови храна (на пр. многу зачинета или мрсна храна) може да го вознемири желудникот и да предизвика мачнини.
Алергија на храна или нетолеранција на храна исто така може да предизвика гадење.
Болка. Интензивната болка може да придонесе за гадење. Ова важи за болни состојби како што се панкреатитис, жолчни камења и камења во бубрезите.
Чир. Чир на желудникот или дванаесетпалачното црево може да придонесе за појава на мачнини. Додека јадете, чирот може да предизвика чувство на печење и ненадејна мачнина.
Позадината на гадењето исто така може да биде:
рана фаза на бременост (утринска мачнина се јавува кај 50 до 90 проценти од бременостите, а повраќање кај 25 до 55 проценти)
булимија и други ментални болести
изложеност на хемиски отрови или голтање нешто отровно
емоционален стрес
прекумерно консумирање алкохол
употреба на нелегални дроги
реакција на одредени мириси
Дигестивни нарушувања.
Мачнините се исто така симптом на неколку други медицински состојби, вклучувајќи:
бенигна позициона вртоглавица
лавиринтитис (воспаление на внатрешното уво)
срцев удар
блокада на цревата
воспаление на слепо црево
откажување на црниот дроб или рак
бубрежна дисфункција
менингитис; енцефалитис
мигрена
потрес на мозокот или повреда на мозокот
тумор на мозокот
метаболичко нарушување.
Мачнини- симптоми
Покрај стомачната непријатност, други знаци и симптоми на гадење вклучуваат:
слабост
потење
зголемена акумулација на плунка во устата
нагон за повраќање.
Појава на гадење со други симптоми
Ако мислите дека сте болни и се обидувате да откриете што предизвикува гадење, размислете кога ќе се случи и кои други симптоми можеби ги имате.
Гадење и главоболка
Ако гадењето е придружено со главоболка, може да имате мигрена. Околу 60 до 90 проценти од луѓето со мигрена доживуваат гадење за време на напад.
Други симптоми на мигрена може да вклучуваат аура (визуелни или сензорни симптоми како што се халуцинации, вкочанетост или мускулна слабост), чувствителност на светлина, промени во расположението или однесувањето.
Гадењето, исто така, може да придружува и други видови главоболки, вклучувајќи ги и оние од мамурлак.
Гадење после јадење
Ако почувствувате гадење (или повраќање) кратко време по оброкот, причината може да биде труење со храна, гастритис (воспаление на слузницата на желудникот), чир или булимија.
Одредени бактерии кои се пренесуваат преку храна, како што е салмонелата, може да потрае подолго за да предизвикаат симптоми, па во овие случаи појавата на гадење може да биде одложена.
Гадењето после јадење може да биде знак за:
бактериски или вирусни инфекции
Труење со храна
алергии или нетолеранција на храна
стрес или анксиозност
рефлукс (враќање) на стомачната киселина
синдром на иритирани црева
прејадување.
Гадење и дијареа
Норовирусот е многу заразен и е една од најважните причини за цревна вироза (вирусен гастроентеритис).
Може да се заразите ако јадете храна контаминирана со овој вирус или со контакт со заразени предмети или површини.
Ако имате симптоми и тие не се подобрат за два до три дена, контактирајте со вашиот лекар.
Како се дијагностицира мачнината?
Во повеќето случаи, ова не е сериозно и исчезнува за ден или два.
Но, мачнината може да биде симптом на многу други состојби, а во ретки случаи, знак на сериозен или опасен по живот здравствен проблем, кога е важно да се открие причината.
За да се утврди што предизвикува гадење, прво се зема медицинска историја од пациентот. Потоа следи физички преглед, во чиј дел се анализираат можните знаци на дехидрација.
Дополнителни тестови може да вклучуваат тестови на крвта, тестови на урина, а кај жените, можеби и тест за бременост.
Врз основа на диференцијалната дијагноза (земајќи предвид две или повеќе болести кои се слични во некои детали), доколку е потребно се индицирани дополнителни тестови, кои треба да го потврдат или негираат сомнежот.
Лекување
Што да направите против гадење (и повраќање) – мерки за самопомош
Гадење обично може да се ублажи со некои нискоризични мерки за самопомош што може да се преземат дома:
Одмор. Премногу активност може да го влоши гадењето.
Добра хидратација. Пожелно е да се пијат ладни и бистри течности, како што се вода, лимонада или напиток од ѓумбир.
На почетокот треба да пиете мали голтки и постепено да ја зголемувате количината.
Може да помогне и чајот од нане.
Доколку повраќањето и дијареата траат повеќе од 24 часа, препорачливо е да се користи орален раствор за рехидратација.
Ако не е можно да се пие поради мачнина, коцките мраз можат да бидат корисни.
Избегнување на миење заби после јадење.
Останете подалеку од силни мириси. Мирисите на храна и готвење, парфеми и чад може да бидат предизвикувачи за влошување на мачнината.
Избегнувајте други предизвикувачи. Други предизвикувачи вклучуваат затворени простори, топлина, влажност, треперење на светлата и возење.
Избегнувајте цврста храна додека стомакот не се смири. Ако сте повраќале, почекајте малку со цврста храна.
Кога мислите дека можете да толерирате цврста храна, почнете со храна која лесно се вари, како што се ориз, крекери, тост, сос од јаболка и банани.
Кога можете да ги задржите без повраќање, пробајте житарки, ориз, овошје и солена храна или храна богата со протеини и јаглехидрати. Имајте на ум дека и празниот стомак може да ја влоши мачнината.
Избегнувајте мрсна, зачинета или многу слатка храна. Оваа храна може да го влоши гадењето.
Како може да се спречи?
Совети за спречување или ублажување на мачнините:
промени во навиките во исхраната: јадете помали оброци почесто во текот на денот наместо три големи;
избегнувајте зачинета, масна и генерално тешко сварлива храна;
јадете полека;
ако гадењето е предизвикано од мирисот на топла или врела храна, треба да јадете храна која е ладна или на собна температура;
јадете оброци во време кога чувствувате помалку гадење
добра хидратација – пијте најмалку шест до осум чаши вода дневно, во мали голтки
избегнување на интензивна физичка активност после оброците
одмор после јадење во полулежечка положба
пиење течности помеѓу оброците наместо за време на оброците
за болест при движење, земање лекови против гадење пред патување, возење на предното седиште и гледање право напред
избегнување на предизвикувачи (силни мириси, парфеми, мириси на готвење, трепкачки светла).