За да биде вашата исхрана поприфатлива во однос на влијанието врз климатските промени, може да направите неколку едноставни промени. Според Британката Сара Бридл тоа може да е едноставно како менување на меленото говедско месо со пилешко или готвењето месо само за празници и за специјални пригоди, нешто што таа го нарекува feastarian (од feast, гозба, прослава…)
Може да биде едноставно како менување на меленото говедско месо со пилешко или готвењето месо за специјални пригоди. Има многу едноставни начини да ја направиме нашата исхрана климатски прифатлива, вели професорката Сара Бридл. Нејзините практични совети покажуваат како малите промени можат да направат голема разлика за планетата.
Поранешната професорка по астрофизика на Универзитетот во Манчестер во Велика Британија, го поминала најголемиот дел од 20 години гледајќи во други планети. Но, тогаш некои клучни настани во нејзиниот живот цврсто го фокусирале нејзиното внимание на оваа планета.
„Многу работи се случија одеднаш пред околу пет или нешто години“, вели таа. „Завршив голем проект по астрофизика, моите деца почнаа да одат на училиште и почнав повеќе да размислувам за иднината. Потоа еден мој поранешен ментор се разболе и умре, и тоа ме натера многу да размислувам за тоа која е целта на она што го правиме овде“.
Инспирирана од работата на нејзиниот ментор за фосилните горива и како можеме да ги користиме помалку, Бридл почнала да учи за климатските промени. Таа открила дека околу една четвртина од сите климатски промени се предизвикани од храната. Оттогаш, оваа пропорција се зголемила на една третина бидејќи растечката светска популација јаде повеќе храна.
„Мислам дека тоа е нешто за што луѓето често не се свесни. Дури и ако сега престанеме да согоруваме фосилни горива, сепак се предвидува дека ќе предизвикаме околу два степена затоплување до крајот на векот, само поради храната. Значи, имаме навистина голем предизвик во нашите раце. Но, во исто време, се разбира, храната веќе е под влијание на климатските промени. Значи, промената доаѓа на еден или друг начин, што мислам дека е прилично шокантна работа за многу луѓе да сфатат. Тоа секако беше шокантно за мене“, вели таа.
Премногу шпорети
Користејќи го своето претходно искуство и љубовта кон бројките и податоците, таа започнала да ги пресметува емисиите на стакленички гасови од популарната храна и пијалаци, како и од комплетните оброци. Пресметките ги земаат предвид сите гасови кои придонесуваат за глобалното затоплување долж синџирот на исхрана – од фарма до вилушка па до депонија.
При разложувањето на бројките, Бридл очекувала да открие разлики во влијанието на различни видови храна врз климата. Меѓутоа, често била изненадена од тоа колку се големи разликите.
„Ако имате компир и грав, тоа е 5% од количината на климатски промени што би ги добиле од стек и чипс. Има навистина огромна разлика што можеме да ја направиме со намалување во нашата исхрана на количината на храната која најмногу влијае на климата“.
Друго отварање очи за неа било климатското влијание на готвењето. „Ставајќи ја рерната два часа за да се загрее, а потоа готвејќи нешто како компир, можеби ќе помислите, ох, правам одлична работа за животната средина затоа што ги јадам моите компири. Но, всушност, за да ја вклучите рерната и да ја загреете големата метална кутија можеби за да испечете еден компир, не би било многу ефикасно… Тоа би предизвикало повеќе климатски промени отколку да имате мала количина месо“. Подобра опција би била да го печете во микробранова печка, а потоа да ја користите рерната или скарата само неколку минути за да стане крцкаво. „Ќе имате изненадувачки големо влијание со менување на начинот на кој готвите.
Воведување промени таму каде што ќе влијаат
Потоа, тука е огромното прашање со отпадот од храна. Иако проблемот привлекува внимание, околу една третина од целата храна на глобално ниво се губи или се фрла. Во Велика Британија, околу 70% од отпадот од храна се случува во домот, вели таа. „Можеби не сме свесни колку храна фрламе и има навистина големо влијание што можеме да го направиме само ако бидеме малку повнимателни со храната што ја купуваме“.
Од друга страна, пакувањето на храната има помало влијание врз климата отколку што многу луѓе замислуваат. „Ако ги погледнете анкетите за тоа што прават во врска со климатските промени… честопати ќе кажат дека ја намалуваат употребата на пластика. Има многу проблеми со пластиката во океаните, но во исто време самата пластика не е особено главна причина за климатските промени. Значи, многу луѓе можеби мислат дека прават нешто за климатските промени, но всушност тие се занимаваат со малку поинаков проблем“.
Едноставни поправки
Сознанието дека на многу луѓе им недостигаат вистински информации за негативното влијание на нивната исхрана и позитивното влијание што би можеле да го направат со изборот на храна попогодна за планетата, ја мотивирало Бридл да ја напише книгата „Храна и климатски промени без топол воздух“ (Food and Climate Change Without the Hot Air).
Пополнета со факти и прифатлива за корисниците, книгата овозможува лесно да се види каде емисиите на храна се највисоки и каде се достапни поодржливи алтернативи.
Таа го дава примерот со шпагети болоњезе. Порција со средна големина предизвикува над шест килограми емисии, што е двојно повеќе од трите килограми по лице дневно кон кои треба да се стремиме. Тоа е затоа што кравите од кадешто потекнува говедското месо во сосот се преживари кои подригнуваат метан, моќен стакленички гас. Нивното ѓубриво, иако е ефективно ѓубриво, исто така се распаѓа на метан и ослободува азотен оксид, уште еден стакленички гас.
Добрата вест е дека има едноставни поправки. Свинското месо предизвикува помалку емисии од говедското, а пилешкото уште помало. Емисиите од болоњезе од пилешка верзија на болоњезе се три пати помали од верзијата со говедско месо.
Префрлањето на грав или леќа, кои се добри извори на протеини и растителни влакна, повторно ги преполовува емисиите. Има и опции „помеѓу“, нагласува Бридл, како што е замена на дел од месото со зеленчук. „Со ставање повеќе од нешто друго што е здраво, всушност ќе се намали количината на месо по порција. Значи, сепак ќе го добиете вкусот [на месото], но исто така ќе биде подобро за животната средина“.
Иако таа признава дека владите и производителите на храна имаат важна улога во намалувањето на емисиите на храна, како што се внимателно спроведените намалувања на субвенциите за храна со интензивна емисија и точното означување на емисиите, за овие промени е потребно време. Без да чекаме никого, ние како потрошувачи можеме да дејствуваме сега, вели таа, гласајќи со својот желудник за секој оброк и избирајќи опции погодни за планетата врз основа на веќе достапните информации за емисиите.
Петте совети на Сара Бридл за исхрана погодна за планетата
Направете информиран избор на храна
Опциите засновани на растенија генерално имаат најниско влијание врз климата, делумно поради огромното количество земја потребна за одгледување храна за исхрана на животните. Сепак, не е секое месо еднакво кога станува збор за емисиите. Свинското и пилешкото имаат помали емисии од говедското и јагнешкото месо, што ги прави попаметен избор за оние кои јадат месо. Освен тоа, сирењето има повисоки емисии од пилешкото или рибата. Значи, флекситаријанската, а не целосно вегетаријанската исхрана во некои случаи може да биде подобра во однос на влијанието врз климата.
Сменете ги начините на готвење
Енергијата потребна за загревање на рерната понекогаш може да ги надмине придобивките од оброкот погоден за климата што сте го избрале. Обидете се со алтернативи како микробрановата печка, особено за храна за која е потребно извесно време да се приготви и користете ја рерната само за да ѝ дадете крцкавост на храната на крајот.
Намалете го отпадот од храна
Не го преполнувајте фрижидерот со храна што ќе заврши во канта и научете да ги сакате вашите остатоци. Некои јадења имаат уште подобар вкус кога се јадат по втор пат.
Купувајте локално
Особено од земјоделците за кои знаете дека користат одржливи земјоделски практики. Намирниците пак, испорачани со брод од другиот крај на светот всушност може да имаат ниски емисии, во споредба со истата храна што се пренесува преку воздух. (Деталите за тоа како се транспортира храната во моментов не се прикажани на пакувањето, но Бридл се надева дека потрошувачите ќе можат да ги натераат производителите на храна и владите да го направат ова задолжително.)
Уживајте во вашата храна
Јадењето често е поврзано со социјалното задоволство колку и физичката потреба. Размислете за тоа да бидете „фистериан“ (feastarian), што значи да уживате во месо или друга храна со поголемо влијание врз климата само во посебни пригоди, односно, за поважни празници. Поврзувањето на одредена храна за некоја прослава или празник е одличен начин да се направи таа храна да стане деликатес и затоа нешто што треба да се вкуси.