За разлика од лековитото златно млеко, кое се пие свежо сварено, јаму се подготвува однапред во поголема количина и се чува во стаклено шише во фрижидер. Може да стои и до една недела, а дневно се зема по еден децилитар ладен пијалак. Во лето се служи како освежување со мраз или се загрева до собна температура.
Јаму е традиционален лековит напиток базиран на куркума, кој се произведува во Индонезија повеќе од илјада години со додавање на лековити растенија и зачини. Локалните жители на егзотичниот остров Бали им го нудат овој еликсир на гостите во луксузните одморалишта доколку се разболат од тропска треска или ако имаат дигестивни проблеми поради егзотичната храна. Така јаму се рашири на Запад, каде што во последните години се користи како моќно антиинфламаторно средство, а особено стана популарен за време на пандемијата на корона, па производителите веќе го нудат во шишиња во продавниците за здрава храна.
Лековит индонезиски тоник од куркума
За разлика од лековитото златно млеко (антивоспалителен напиток на база на куркума), кое се пие свежо сварено, јаму се подготвува однапред во поголема количина и се чува во стаклено шише во фрижидер. Може да стои и до една недела, а дневно се зема по еден децилитар ладен пијалак. Во лето се служи како освежување со мраз или се загрева до собна температура.
Постојат многу верзии на јаму, а индонезиските семејства имаат свои рецепти што ги чуваат, а меѓусебе варираат според зачините и додатоците (на пример, лимонска трева, морско оревче, цимет, каранфилче…), но основниот пијалак се прави од корен од куркума со додаток на ѓумбир и на плодот на индиската урма тамаринд, кои се користат во ајурведската медицина: за обновување и чистење на црниот дроб (куркума, тамаринд), против воспаленија (ѓумбир, куркума), како помош за варењето (тамаринд), за чистење на крвта (куркума, ѓумбир и тамаринд), како антиоксиданти (ѓумбир, тамаринд, куркума)… Во Индонезија јам се користи и како лек за помали болки, на пример за време на менструацијата.
Основен традиционален рецепт за јаму
Состојки (за 1 литар):
150 г свеж корен од куркума
50 г корен од свеж ѓумбир
50 г пулпа од мешунка од тамаринд
125 г палмин шеќер
1 литар вода
Приготвување:
1. Испржете свеж корен од куркума на грил тава по 3 минути од секоја страна, изладете.
2. Излупете го и исечкајте го коренот од куркума, измешајте во блендер со половина литар вода додека не се изедначи.
3. Излупете го ѓумбирот, исечете го на парчиња и изблендирајте го во блендер со 4 децилитри вода за да направите смути.
4. Изгмечете го тамариндот во 1 дцл вода за да се извади сокот.
5. Сето подготвено истурете го во поголемо тенџере и ставете го да зоврие. Кога ќе зоврие додадете го палминиот шеќер да се растопи. Кога ќе се излади, се цеди и се прелива во стаклени шишиња. Може да се чува една недела во фрижидер. Пијалакот се служи ладен или на собна температура. Секој ден или секој втор ден се зема по еден децилитар. Има силен вкус, па може да се разреди со вода.
Забелешка:
Наместо свежа каша од тамаринд, можете да користите паста од тамаринд, која ја има во продавниците за здрава храна.
Наместо палмин шеќер може да се додаде мед, кога течноста ќе се олади на 30 до 40 Целзиусови степени.
Прилагоден (западен) рецепт за јаму
Состојки (за 1 литар):
100 г свеж корен од куркума
50 г корен од свеж ѓумбир
сок од 3 лимети или лимони
2 големи лажици мед
1 прстофат црн пипер
1 литар вода (или кокосова вода)
Приготвување:
Излупете ги корените од куркума и ѓумбир и исечкајте ги на парчиња. Ставете ги во блендер со литар вода и матете додека не се изедначи.
Добиеното смути истурете го во тенџере, додадете црн пипер и оставете да зоврие. Кога ќе зоврие, намалете ја топлината и варете уште 20 минути. Кога ќе се олади под 40 Целзиусови степени, измешајте го медот. Процедете и истурете во стаклени шишиња. Чувајте го во фрижидер следната недела.
Забелешка:
Пиперот е задолжителна состојка бидејќи го овозможува лековитото дејство на куркумата.